Monitoring zgodny z RODO i Kodeksem Pracy – poradnik do obejrzenia na YouTube…
… albo odsłuchania w formie podcastu
Kontrowersje związane z monitoringiem wizyjnym w Polsce sięgają właściwie czasów, kiedy postęp technologiczny i otwarcie się na zachód umożliwiły jego powszechne stosowanie w naszym kraju. Gdzie kamery można instalować, a w jakich miejscach jest to zakazane? W jaki sposób pracodawca może monitorować pracownika? Czy, a jeśli tak, to w jaki sposób informować o zainstalowanych kamerach?
To tylko część z kontrowersyjnych pytań. Niestety, bezpośrednich odpowiedzi nie znajdziemy w Polskim prawodawstwie, ponieważ jesteśmy jednym z nielicznych państw w Europie, gdzie do tej pory nie opracowano żadnego aktu prawnego regulującego kwestie monitoringu wizyjnego. Nad czym zresztą bardzo ubolewa GIODO, który corocznie zasypuje MSW zapytaniami, kiedy wreszcie ten stan rzeczy się zmieni. Wygląda na to, że wreszcie GIODO swój cel osiągnął.
Monitoring zgodny z RODO – praktyczny pakiet procedur, wytycznych i klauzul
Stosujesz monitoring (wizyjny lub aktywności pracowników)? Jesteś zobowiązany do wdrożenia odpowiedniej dokumentacji regulującej te kwestie.
Aby ułatwić Ci zadanie przygotowaliśmy dla Ciebie kompleksowy pakiet wytycznych i procedur związanych z monitoringiem.
Monitoring w Polsce dzisiaj
Tak jak wspomniałem we wstępnie, w Polsce nie ma żadnej ustawy lub rozporządzenia poświęconego stricte monitoringowi wizyjnemu. Dlatego też, aby poznać zasady stosowania monitoringu w naszym kraju, musimy posiłkować się przepisami rozproszonym w przeróżnych aktach prawnych: ustawie o ochronie danych osobowych i rozporządzeniu wykonawczemu do tej ustawy, kodeksie cywilnym, ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czy kodeksie pracy (jeśli chodzi o monitoring pracowników). Aby ułatwić Państwu życie, pozwoliłem sobie przeprowadzić na łamach niniejszego artykułu swojego rodzaju syntezę wszystkich powyższych aktów prawnych. Wyłaniają się z niej trzy podstawowe zasady stosowania monitoringu wizyjnego w Polsce:
1. Obowiązek informacyjny
Osoby znajdujące się w obszarze objętym monitoringiem muszą mieć tego świadomość. W jaki sposób tę świadomość zapewnić?
- Należy umieścić na obszarze objętym monitoringiem tablice/naklejki informujące o zainstalowanych kamerach. Dobrze byłoby na tabliczkach zawrzeć również informację o tym kto jest administratorem danych (wraz ze wskazaniem dokładnej nazwy i adresu). Jeśli ze względów estetycznych nie jest to możliwe, osoba objęta monitoringiem musi mieć inną możliwość dowiedzenia się kto jest administratorem sporządzanych nagrań (np. informacja na stronie internetowej, regulamin sklepu, itd.)
- Powyższe tablice/naklejki te należy umieszczać w miejscach widocznych – tak, aby można je było łatwo dostrzec.
- Aby komunikat o monitoringu był powszechnie rozumiany (również dla obcokrajowców), informacja o nim musi być również przedstawiona w formie graficznej – poprzez umieszczenie odpowiednich piktogramów. Przykładowo:
2. Obszar objęty monitoringiem
Kamery nie mogą być umieszczane w takich miejscach jak np. przymierzalnie, przebieralnie i toalety. Naruszałoby prawo do prywatności i inne dobra osobiste osób w które kamery byłyby „wycelowane”.
3. Procedury postępowania z nagraniami.
Niezbędne jest opracowanie i wdrożenie procedur dotyczących postępowania z nagraniami z monitoringu. Procedury mogą znajdować się np. w Polityce Bezpieczeństwa, czyli obowiązkowym dokumencie, jaki musi opracować każdy Administrator Danych (a więc każda firma i każda instytucja). Procedury te powinny wskazywać:
- krąg osób, które mogą uzyskać dostęp do nagrań,
- okres przechowywania nagrań (nie powinien być dłuższy niż 30 dni; jego wydłużenie może mieć jednak miejsce np. w sytuacji, gdy jest to konieczne dla celów dowodowych w postępowaniu prowadzonym przez policję lub sąd),
- miejsce przechowywania nagrań oraz sposób ich zabezpieczania (np. zamykane na klucz szafy),
- sposób usuwania danych z systemu monitoringu.
Monitoring w Polsce jutro
Tak wyglądają obecnie w Polsce zasady stosowania monitoringu. A jak zasady te będą wyglądały w niedalekiej przyszłości? W MSW trwają obecnie zaawansowane prace nad projektem ustawy o monitoringu wizyjnym. Projekt ma być gotowy do końca roku. W jakim kierunku pójdzie ustawodawca? Z pewnością w kierunku ograniczenia dotychczasowej „wolnej amerykanki”, czyli sytuacji, kiedy właściwie każdy mógł stosować monitoring wizyjny właściwie wszędzie. MSW zależy szczególnie na unormowaniu spraw związanych z:
– okolicznościami uprawniającymi do stosowania monitoringu,
– zasadami rejestracji oraz ewidencji systemów monitoringu,
– zasadami sprawowania kontroli nad ochroną uzyskanych danych z monitoringu,
– obowiązkami podmiotów stosujących monitoring,
– prawami osób, których wizerunki zostały zarejestrowane w systemach monitoringu.
Projekt TEORETYCZNIE ma być gotowy do końca roku. W PRAKTYCE, prawdopodobnie trochę jeszcze sobie na niego poczekamy. Do tego czasu, proszę pamiętać o opisanych w niniejszym artykule trzech podstawowych zasadach. I o regularnym zaglądaniu na naszego bloga 😉 Będziemy „trzymać rękę na pulsie” – jak tylko prace nad ustawą o monitoringu osiągną kolejny poziom zaawansowania, będziemy o tym na bieżąco Państwa informować.
Pytania? Zapraszamy do komentarzy i/lub kontaktu !
Powiązane artykuły
34 Odpowiedzi
Zostaw odpowiedź
Administratorem danych osobowych jest Lex Artist sp. z o.o., ul. Szańcowa 74/1, 01-458 Warszawa. Dane osobowe będą przetwarzane w celu umieszczenia i obsługi komentarza na blogu. Przysługują Panu/Pani następujące prawa: prawo dostępu do treści danych, prawo do sprostowania danych, prawo do usunięcia danych, prawo do ograniczenia przetwarzania danych, prawo do wniesienia sprzeciwu, prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego. Pełna treść klauzuli informacyjnej znajduje się tutaj.
Zanonimizowany ciąg znaków stworzony na podstawie Pani/Pana adresu email (tak zwany hash) może zostać przesłany do usługi Gravatar w celu sprawdzenia czy jej Pan/Pani używa. Polityka prywatności usługi Gravatar jest dostępna tutaj. Po zatwierdzeniu komentarza obrazek profilowy jest widoczny publicznie w kontekście twojego komentarza.
Jako zarząd wspólnoty mieszkaniowej uchwałą wspólnoty zostaliśmy upoważnieni ze względu na kradzieże podrzucanie śmieci i dilerkę narkotyków do zainstalowania monitoringu wizyjnego.Samo fizyczne zainstalowanie to nie problem.Monitoring będzie gromadził nagrania w zabezpieczonym pomieszczeniu w zabezpieczonej szafie.Monitoring ma być udostępniony online przez internet Straży Miejskiej i Policji i będą to jedyne osoby z dostępem online do monitoringu.Interesuje mnie cała dalsza otoczka prawna a wręcz napisanie wszystkich procedur i koszty takich prac.
W związku z brakiem ustawy o monitoringu, proponujemy sugerować się zasadami opisany w niniejszym artykule. Takimi jak, obowiązek poinformowania o obszarze nagrywania. Jak zostało powyżej opisane, procedury związane z prowadzeniem monitoringu powinny być wciągnięte do Polityki bezpieczeństwa, czyli jednego z dokumentów ochrony danych osobowych, wymaganych od każdego administratora danych. Jeśli potrzebują Państwo takowej dokumentacji, prosimy o bezpośredni kontakt z kancelarią Lex Artist ().
Proszę o informację, na jakiej szczegółowej podstawie prawnej zastał określony ten zapis:
◦okres przechowywania nagrań (nie powinien być dłuższy niż 30 dni;
Podstawą prawną wyznaczenia okresu 30 dni przechowywania nagrań monitoringu jest rozdział 10. „Wymagań w zakresie monitoringu opublikowanego przez GIODO”, który brzmi następująco:
10. Retencja danych w systemach monitoringu
Dla każdego systemu monitoringu powinien być określony okres przechowywania danych, po którym zarejestrowane dane powinny być usuwane. Okres ten nie powinien być dłuższy niż 7 do 30 dni; w przypadkach szczególnie uzasadnionych może on zostać wydłużony. Dane zarejestrowane w systemie monitoringu mogą być przechowywane przez okres dłuższy niż został ustalony jedynie w przypadkach, kiedy jest to niezbędne do
wykonania kopii wymaganych dla celów dowodowych w postępowaniach prowadzonych
przez sąd lub policję.
Założenia wyżej przytoczonego rozdziału oparte są na zasadzie ograniczenia czasowego oraz celowości przetwarzania danych zawartej w art. 26. Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Przytoczona zasada wskazuje aby przetwarzane dane były przechowywane w postaci umożliwiającej identyfikację osób, których dotyczą, nie dłużej niż jest to niezbędne do osiągnięcia celu przetwarzania.
Przecież to nie jest podstawa prawna, zaledwie rekomendacje GIODO co do tego jakie regulacje powinna zawierać przyszła ustawa o monitoringu…
Pani Izo, komentowany przez Panią artykuł pochodzi z roku 2013 i nie jest już zbyt aktualny. Dużo więcej konkretów i aktualnych danych znajdzie Pani tutaj: https://blog-daneosobowe.pl/monitoring-wizyjny-a-ochrona-danych-osobowych-2/
Poza tym monitoring wizyjny jest regulowany prawnie jedynie szczątkowo. Wciąż nie ma ustawy o monitoringu wizyjnym. Dlatego posiłkujemy się przepisami o ochronie danych osobowych, rekomendacjami i wytycznymi GIODO. A przede wszystkim doświadczeniem praktycznym.
Witam jak wygląda sprawa udostępnienia monitoringu w sieci tylko mieszkańcom monitorownego bloku.
W sprawie istotne znaczenie będzie miało czy wskutek stosowania monitoringu osiedlowego powstanie zbiór danych osobowych. Jeżeli w ramach monitoringu osiedlowego zostanie utworzony zbiór danych osobowych to tę sytuację w całości będą regulowały przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Wówczas każdej osobie, której dotyczy przetwarzanie danych będzie przysługiwało prawo do kontroli przetwarzania danych osobowych na podstawie art. 32 ustawy o ochronie danych osobowych. W związku z tym wykluczona będzie sytuacja, w której nagrania z monitoringu osiedlowego będą udostępnianie tylko mieszkańcom. Ponadto należy zauważyć, że monitoring osiedlowy nie jest uregulowany w sposób kompleksowy w prawie. Do tej sytuacji oprócz ustawy o ochronie danych osobowych mogą mieć zastosowanie również przepisy kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych. Na pewno przy wykorzystywaniu monitoringu osiedlowego istotny jest cel, który ma zostać osiągnięty poprzez instalację kamer na osiedlu. Ważne, aby pożądany rezultat nie mógłby zostać uzyskany za pomocą innych środków aniżeli nadzór wizualny określonego obszaru. Monitoring osiedlowy jest bardzo kontrowersyjnym zagadaniem, ponieważ pozwala zbierać i utrwalać zachowanie poszczególnych osób. Może to prowadzić do naruszenia prawa do prywatności gwarantowanego w Konstytucji RP. W związku z powyższym przy korzystaniu z monitoringu osiedlowego zalecana jest duża ostrożność. Zachęcamy do zapoznania się z opinią GIODO w sprawie zastosowania osiedlowego monitoringu w kablówce http://www.giodo.gov.pl/1520001/id_art/8162/j/pl/.
A co ze zgłoszeniem zbioru „monitoring” do GIODO. Bo jak przychodzi czas na wypełnianie wniosku, to tak naprawdę wychodzi nam z tego zbiór danych wrażliwych.
W zbiorze „monitoring” przetwarzany jest wizerunek osób, które zostały objęte nadzorem wizualnym. Katalog danych, które uznajemy za dane wrażliwe zawiera art. 27 ustawy o ochronie danych osobowych. Wizerunek nie został w nim wymieniony, zatem tę kategorię danych należy zaliczyć do tzw. danych zwykłych. W związku z tym, zgłaszając zbiór „monitoring” do rejestracji Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych nie wypełniamy pkt 9 i 10 w części C wniosku rejestracyjnego.
W nawiązaniu do Państwa komentarza /1 czerwca 2016 at 14:16 / wizerunek nie jest wymieniony w art.27, ale katalog zawiera art.27 zawiera pochodzenie rasowe lub etniczne i informację o stanie zdrowia. Co w przypadku jeśli zapis nagrania ujawnia któreś z tych informacji: np. kolor skóry osoby nagranej przez kamerę monitoringu ujawnia pochodzenie rasowe/etniczne, stan zdrowia mogą ujawniać widoczne kule/laski inwalidzkie/wózki, brak kończyny. W związku z tym jak Państwo to widzą w kontekście zaliczenia danych z monitoringu do wrażliwych?
Bardzo dobre pytanie. Podobny dylemat mamy np. z CV kandydatów. Przecież większość kandydatów do CV załącza swoje zdjęcie, z którego można wnioskować np. pochodzenie rasowe. Pochodzenie rasowe lub etniczne można też wnioskować z samego imienia i nazwiska. Odpowiedź brzmi: wizerunek, czy imię i nazwisko to NIE SĄ dane osobowe wrażliwe tak długo, jak długo Administrator Danych nie będzie stosował narzędzi (np. algorytmów systemu informatycznego), które pozwolą na segregowanie osób widocznych na nagraniach z monitoringu (albo na zdjęciu w CV) w stosunku do któregokolwiek „wrażliwego” kryterium (np. kolor skóry, czy niepełnosprawność).
Ciekawa dyskusja. Czy w takim razie możliwy jest dostęp mieszkańców osiedla (poprzez indywidualny login i hasło w aplikacji lub przez stronę internetową) do bieżącego podglądu z kamer osiedlowych przy zachowaniu warunku, iż jedynie administrator systemu ma dostęp do nagrań archiwalnych, które stanowią zbiór danych?
Rozwiązanie o którym Pan pisze „wymyka” się całkowicie z obecnych ram prawnych. W związku z tym, że wciąż (!) w Polsce nie opracowano ustawy o monitoringu wizyjnym, praktyka o której Pan pisze raczej nie zostałaby podważona przez sąd, czy GIODO. Jakkolwiek w obliczu braku orzecznictwa (tak jak wspominałem – rozwiązanie o którym Pan pisze jest dość unikalne), nie jestem w stanie Panu tego zagwarantować.
Czy sieć handlowa może na żądanie klienta udostępnić nagrania celem sprawdzenia czy ktoś inny oddawał coś w tym sklepie? Czy nie będzie to niezgodne z ochroną danych osobowych oraz ochroną wizerunku?
Krótko i na temat – nie. Udostępnić nagrania sieć handlowa może wyłącznie organom państwowym (policja, sąd, prokuratura), z których pośrednictwa powinien skorzystać ewentualny poszkodowany.
Pozdrawiam,
Łukasz Zegarek
Kto, komu i w jakich przypadkach może udostępnić zapis z monitoringu? Czy mieszkaniec objętego monitoringiem bloku może uzyskać nagranie, lub przeglądać zapis? Kto jest upoważniony do wyszukania i przeglądania nagrań?
Co do zasady – żadne przepisy nie regulują tej kwestii.
Przeważnie decyduje więc administrator budynku. I to również administrator budynku odpowiada za udostępnienie nagrania osobie nieupoważnionej.
Każda sytuacja jest tutaj trochę inna.
Monitoring powinien służyć interesowi mieszkańców budynku. Jeśli np. zniknął rower z klatki schodowej, to mieszkaniec powinien mieć prawo wglądu do nagrania.
A z już z całą pewnością takie nagranie powinno zostać udostępnione np. na prośbę organów ścigania.
Czy nagranie z monitoringu moge udostepnic na stronie sklepu w ktorym dokonano kradziezy i doskonale widac zlodzieja?
Jaki konkretnie cel miałby zostać osiągnięty poprzez udostępnienie nagrania na stronie internetowej?
Dzień dobry
Proszę o odpowiedż czy osoba , która administruje monitoring ze spódzielni , może bez prośby ze strony policji lub innych organów tak poprostu udostępniać go koledze, który wykorzystuje to przeciwko mojej osobie inwigilujący mnie, śledząc .
M.in przypadkowo w ten sposób odkryłam skąd ma informacje na temat o której wchodzę do domu, o której wychodzę itp.
Od blisko 3 lat wie o mnie wszystko, dostawałam w tym czasie mnóstwo maili świadczących o tym, że ma o mnie te informacje.
Przypadkowo dowiedziałam sie, że został mu udostępniony monitoring osiedla choć nawet nie jest mieszkańcem bloku , gdzie ten monitoring jest założony …
Bardzo Pana proszę o poradę co w tej sytuacji robić bo ja od wczoraj jestem cała rozstrzęsiona tą informacja i czuje sie jak zwierzę w klatce …
Dobry wieczór,
Mamy tutaj w zasadzie dwa naruszenia przepisów w opisanej przez Panią sytuacji.
Po pierwsze prawdopodobnie naruszono wewnętrzne regulacje w spółdzielni, bo osoba, która nie zajmuje się nadzorem nad kamerami, nie powinna mieć do niego dostępu.
Po drugie inwigilujący i śledzący kolega również podlega pod paragraf (co najmniej kilka).
Co z tym zrobić… to już Pani musi podjąć decyzję.
Można udać się do prawnika na konsultacje, a potem ew. zgłosić sprawę na policję czy do GIODO lub do sądu.
Jeśli otrzymuje Pani nękające maile to jest to wystarczający w sprawie dowód. Kluczowe w takich sytuacjach są dowody. Nękanie i inwigilacje trudno udowodnić ale tak jak wskazałem wcześniej – maile mogą być bardzo dobrym dowodem i upraszczają sprawę.
Jeśli zdecyduje się Pani na pomoc prawną – chętnie pomożemy, proszę napisać na nasz blogowy adres i zapisać się na konsultację.
Witam,
sąsiedzi w swoim ogrodzie zamieścili kamerę skierowaną wprost na mój ogród i dom – wejście na taras, kamera na pewno jest na podczerwień – co widać głównie o zmierzchu – wtedy na pewno jest włączona nie wiem jak jest podczas dnia, na pewno mnie monitorują, nie wiem czy nagrania nagrywają i przechowują. Jak stwierdzili robią to „na złość”, przez co swobodnie nie mogę poruszać się po swojej posesji, zapraszać gości czy też korzystać z ogrodu w czasie wolnym. Kamerę zamontowali sobie sami prywatnie, nie mają żadnej tablicy przed swoim domem – typu obiekt monitorowany, nie mówiąc już o mojej posesji, proszę o udzielnie informacji czy jest to zgodne z prawem?
Pozdrawiam
Witamy,
W przypadku problemów sąsiedzkich właściwym aktem prawnym do zastosowania jest kodeks cywilny. Pozdrawiamy serdecznie
mam pytanie i prosze o odpowiedz otoz ode pewnego czasu grasuje w okolicach bloku w ktorym mieszkam szajka zlodziejaszkow dot.to zwlaszcza paliwa i aut wlaman do nich niestety nie ma konkretnych zlapanych na goracym uczynku osob. sluzby owszem przyjmuja zgloszenia i tyle z tego. wjezdzajac do miasta przy znaku miejscowosci sa oznaczenia i ostrzezenia ze miasto monitorowane jednak to tylko tablice stary przestarzaly sprzet coz zapewne nie posiadajacy pokrycia w calosci terenu. chcialbym zamontowac w swoich kosztach kamery wfi na teren parkingu zlwaszcza moje prywatne auta prosze mi podpowiedziec gdzie mam sie udac aby prawnie wszystko bylo ok kogo musialbym poinformowac zapis monitoringu bylby na moim prywatnym indywidualnym dysku calodobowo.
Witamy 🙂
W opisanej przez Pana sytuacji należałoby zwrócić się do podmiotu, który zarządza parkingiem. pozdrawiamy
Witam,
byłem uczestnikiem kolizji drogowej w Łodzi, moje auto zostało uszkodzone. Wydaje mi się że osoba która wjechała we mnie jest winna, ale nie mam 100 % pewnosci. Przypuszczam że osoba, która zajechała mi drogę złamała przepis bo zmieniła pas na skrzyzowaniu przez co uderzyła bokiem we mnie. Nie została sporządzona żadna notatka, kazdy pojechał w swoja strone, policja nie była wzywana. Czy w zaistniałej sytuacji mogę ubiegac się o udostepnienie nagrania z monitoringu miejskiego obejmujacego skrzyzowanie ulic tj miejsce w którym doszło do kolizji? Gdzie mam zwrócić się z taką prosbą? Chciałbym dojść do tego kto zawinił tej kolizji.
Bardzo proszę o odpowiedz.
Witamy,
w tej sprawie warto porozmawiać z podmiotem, który wykonuje monitoring miejski. Decyzja o udostępnieniu nagrania jest zależna od przyjętej przez Administratora tych danych procedury. pozdrawiamy
Pracuję na stanowisku recepcyjnym w obiekcie biurowym. Takich stanowisk recepcyjnych jest cztery. Wszystkie jesteśmy pod stałą kontrolą monitoringu dla naszego bezpieczeństwa. W czasie naszej pracy współpracujemy z firmą ochroniarską, która sprawuje nadzór nad monitoringiem. Współpraca ta polega na tym, iż Panowie z ochrony realizują nam krótkie przerwy śniadaniowe oraz zastępują nas na recepcjach w czasie ewentualnych naszych spóźnień. Niestety powstał między nami konflikt (który trwa już kilka miesięcy) i w akcie odwetu na nasze skargi (złożone do naszego przełożonego i administracji) Panowie na przestrzeni kilku miesięcy zgrywali z kamer monitoringu różne filmiki na nasz temat oczywiście na swój prywatny użytek i zapewne bez zgody administracji. Tematem tych nagrań były oczywiście nasze spóźnienia, wcześniejsze wyjścia, spożywanie posiłków na recepcji, używanie prywatnych telefonów w czasie pracy, rozmowy przez telefon recepcyjny między nimi i ich częstość, itp. Oczywiście nagrania te trafiły do naszego przełożonego. Czy takie zachowania są zgodne z prawem? Dodam, że w moim miejscu pracy czuję się nie bezpiecznie tylko jakbym była pod stałą kontrolą i obserwacją. Nasz przełożony nawet nas nie bronił przed tymi praktykami, tylko uznał, że to świetny środek kontroli naszej pracy. Jak się bronić przed takimi zrachowaniami zarówno ze strony przełożonego jak i ochrony???
Dzień dobry. Ciekawa (i przykra) sprawa, takie praktyki są oczywiście naruszeniem ochrony danych osobowych. Choć panowie z ochrony nie są administratorami danych, więc ewentualna skarga musiałaby trafić do firmy, która ich zatrudnia. Mamy też jednak do czynienia z naruszeniem dóbr osobistych z art. 23 Kodeksu cywilnego. Pracodawca może monitorować aktywność pracowników, jednak zapisy o tym powinny widnieć w Regulaminie Pracy, a do tego pracownik powinien być o takim fakcie wyraźnie poinformowany. Takie monitorowanie (np. kamerami czy sprawdzaniem poczty elektronicznej) powinno być też adekwatne do celu, w jakim jest realizowane. Pozdrawiamy.
Twój wpis sporo nam uświadomił, bo nie dawno zamontowaliśmy monitoring w naszej firmie ale pod kątem danych osobowych nigdy się nie zastanawiałam.
Dobrze wiedzieć, jakie są w sumie reguły dotyczące monitoringu. Nikt z nas chyba nie jest w 100% pewny co może a czego nie może zrobić z nagraniami. Fajny artykuł, dużo się dowiedziałem. Pozdrawiam serdecznie.
Dziękujemy i zapraszamy ponownie! 🙂
Publikacja ta to naprawdę cenny wkład w dyskusję na temat omawianego zagadnienia! Autor z dużą starannością przedstawił różne aspekty tematu, co pozwala na pełniejsze zrozumienie omawianej problematyki. Gorąco polecam tę lekturę każdemu zainteresowanemu daną kwestią.