Ochrona danych osobowych w pozostałych krajach Unii Europejskiej

Jak zapewne większość z czytelników wie, polska ustawa o ochronie danych osobowych jest „jedynie” implementacją Unijnej Dyrektywy 95/46/WE. Dyrektywa 95/46/WE obowiązuje wszystkie kraje Unii Europejskiej. Dlatego też analiza orzecznictwa ETS-u oraz stanu prawnego w pozostałych krajach Wspólnoty może okazać się niezwykle istotna również w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych na terenie naszego kraju.

Chciałbym zaproponować Państwu cykl publikacji dotyczących najciekawszych orzeczeń ETS w sprawach dotyczących Dyrektywy 95/46/WE.

Proponuję zacząć od orzeczenia z dnia 16 grudnia 2008 roku w postępowaniu przeciwko Fińskim spółkom z branży medialnej: Satakunnan Markkinapörssi Oy oraz Satamedia Oy.

Stan faktyczny sprawy wyglądał w następujący sposób:

W Finlandii zgodnie z ustawą o jawności i poufności danych podatkowych [laki verotustietojen julkisuudesta ja salassapidosta (1346/1999)] z dnia 30 grudnia 1999:

Dane podatkowe są jawne w granicach określonych przez niniejszą ustawę.( Artykuł 3 wskazanej ustawy)

Podane w corocznej deklaracji podatkowej nazwisko podatnika, rok jego urodzenia oraz gmina, w której zamieszkuje stanowią jawne dane podatkowe. Jawne są również następujące informacje:

1. podlegający opodatkowaniu dochód z tytułu działalności zarobkowej (podatek ogólnokrajowy);
2. podlegający opodatkowaniu dochód z kapitału i majątek (podatek ogólnokrajowy);
3. podlegający opodatkowaniu dochód z tytułu działalności zarobkowej (podatek gminny);
4. łączna kwota podatków dochodowych i podatku od majątku oraz łączna kwota naliczonych podatków i opłat.” ( art. 5 ust. 1 wskazanej ustawy)

Wyżej wymienione dane osobowe są ogólnodostępne w Fińskich urzędach skarbowych. Spółka Satakunnan Markkinapörssi Oy ( branża medialna) wykorzystała ten fakt publikując w wersji papierowej wszystkie dane dotyczące podatników. Wykorzystując duże zainteresowanie publikacjami, spółka zależna Satamedia Oy uruchomiła specjalny serwis SMS-owy. Jego działanie polegało na tym, iż każdy mógł za opłatą wysłać SMS z nazwiskiem oraz adresem podatnika w zamian otrzymując informacje o podlegającym opodatkowaniu dochodzie w zakresie zgodnym z art. 5 ust 1 laki verotustietojen julkisuudesta ja salassapidosta (1346/1999)] z dnia 30 grudnia 1999 ( wymienione powyżej).

W związku z zaistniałą sytuacją Fiński odpowiednik GIODO zgłosił się do ETS-u z zapytaniem prawnym czy działania Spółek są legalne. Satakunnan Markkinapörssi Oy oraz Satamedia Oy broniły się używając następujących argumentów:

1. jawności danych podatników, które były przez Spółki przetwarzane
2. art. 9 dyrektywy zatytułowany „Przetwarzanie danych osobowych i wolność wypowiedzi” o następującym brzmieniu:

Państwa członkowskie wprowadzają możliwość wyłączenia lub odstąpienia od przepisów niniejszego rozdziału, rozdziału IV i VI w przypadku przetwarzania danych osobowych wyłącznie w celach dziennikarskich lub w celu uzyskania wyrazu artystycznego lub literackiego jedynie wówczas, gdy jest to konieczne dla pogodzenia prawa do zachowania prywatności z przepisami dotyczącymi wolności wypowiedzi.

Oto co orzekł w przedmiotowej sprawie ETS:

Artykuł 9 dyrektywy 95/46 należy interpretować w ten sposób, że działania (…) dotyczące danych pochodzących z dokumentów jawnych w świetle przepisów prawa krajowego, powinny zostać uznane za przetwarzanie danych osobowych „wyłącznie w celach dziennikarskich” w rozumieniu tego przepisu, jeśli ich wyłącznym celem jest publiczne rozpowszechnienie informacji, opinii lub myśli, co podlega ocenie sądu krajowego.

Powyższa interpretacja ma według mnie bardzo istotne znaczenie dla kwestii związanych z ochroną danych osobowych (oczywiście także w Polsce). Przede wszystkim stwarza „zielone światło” dla dziennikarzy zamierzających przetwarzać dane osobowe będące danymi jawnymi w świetle przepisów prawa krajowego. Należy jednak mieć na uwadze, iż wyłącznym celem takiej publikacji powinno być publiczne rozpowszechnienie informacji, opinii lub myśli.

Powstaje teraz zasadnicze pytanie: Czy działanie Satakunnan Markkinapörssi Oy oraz Satamedia Oy było działaniem mającym na celu publiczne rozpowszechnienie informacji, opinii lub myśli?
To już oceni sąd krajowy (w tym wypadku Fiński). Nie jest wykluczone, że sprawa „wróci” z powrotem do ETSu i Trybunał będzie się musiał podjąć odpowiedzi na wyżej postawione pytanie. Na razie z niecierpliwością czekamy na decyzję sądu Fińskiego.